Avrupa'daki Türkler: Damak, Kaimak, Pacha ve Selim

Avrupa’da Türkçe isimler ile satılan birkaç çikolata ürünü olduğunu biliyor muydunuz? İşte Avrupa’daki Türkler Damak, Kaimak, Pacha ve Selim’in hikayesi.

Nestlé 1934’te Avrupa piyasasında Türkçe isimli birkaç ürüne sahipti: Damak, Kaïmak, Selim ve Pacha. Bunlardan DamakNestlé etiketiyle, Kaïmak ve Selim, Nestlé’nin sahip olduğu markalardan Caillers’nin etiketiyle, Pacha ise Kohler markası altında çıkmıştı.

Damak Şam fıstıklıydı, Kaïmak çifte sütlü, Selim ise sütlü, bademli ve fındıklı, içi dolgulu bir çikolataydı. Özellikle Damak ilk çıktığı anda büyük bir patlama yapmış, bunun daha önce çıkmış olan diğer iki çikolatanın satışlarını da artırabileceği düşünülmüştü. Nestlé reklam departmanı bu çıkışı basılan broşürlerin gördüğü ilgiye bağlıyordu.

1930’lara ait, Nestlé’nin Avrupa piyasasında pazarladığı Türkçe isimli çikolatalar ve oryantalist çağrışımlarla yüklü ambalajları. AHN.

İsimlerinden başlayarak bu ürünler Avrupalı müşteriye en klasik haliyle “Şark”ı hatırlatacak şekilde hazırlanmıştı. Gerek içeriklerindeki şamfıstığı, badem gibi katkılar, gerek broşürlerdeki oryantalist yaklaşımlarla.

Avrupa piyasasında 1934’te çıkan Damak reklamında kullanılan afişlerden biri. AHN.

Oryantalizm Avrupalı çikolata severlerin sevdiği reklam temalarındandı. Fry’s’ın 1914’te çıkardığı, hâlâ satılan çikolata kaplı güllü lokumdan ibaret “Turkish Delight” buna en önemli örnektir. Bu ürün 1950’den beri çikolataya dokunduğu anda oryantal dansla başlayan, çölde kumların arasından çıkan oyuncular eşliğinde “Şark’ın vaatleriyle dolu” sloganıyla pazarlanıyor. Fakat bu tür tasvirler daha ziyade Avrupa piyasası içindir. Örneğin Tobler’in Osmanlı piyasası için bastığı reklam kartlarında bu tür vurgulara hiç rastlanmaz.

Elimizdeki örnekler sınırlı olsa da o dönem çikolatanın bir “frenklik” vurgusuyla pazarlandığı düşünüldüğünde bu mantıklı görünüyor. Cumhuriyet’ten sonra çikolatanın alafranga yaşam tarzıyla bağlantısı daha açık hale geldikçe bu temaların Türkiye piyasasında rağbet görmesi iyice zorlaşmıştı. Cumhuriyet müşterisi “Şark” figürlerine mesafeliydi.

Sonuç olarak Damak Türkiye’de 1966’da, oryantalist reklamlardan arınmış biçimde, şamfıstıklı [CM1] olarak piyasaya sürüldü. 1977’de şamfıstığı [CM2] da antepfıstığına [CM3] dönüşmüştü.

İşte antepfıstığı ve çikolata denilince ilk akla gelen çikolata olan Nestlé Damak’ın yurda dönüş hikayesi böyle.

Kaynak:ÇUKULATA - Çikolatanın Yerli Tarihi